काठमाडौँ ।फिच क्रेडिट रेटिङ कम्पनीले दोस्रोपटक नेपालको सार्वभौम साख मूल्यांकन (Sovereign Credit Rating) सम्पन्न गर्दै यो वर्ष पनि नेपाललाई ‘डबल बी माइनस (BB-)’ रेटिङ प्रदान गरेको छ। गत वर्षजस्तै यो वर्ष पनि समान रेटिङ कायम राख्न सफल हुनु Nepal का लागि स्थिरता र विश्वसनीयताको संकेत मानिएको छ।

वित्तीय विश्लेषकका अनुसार यो रेटिङ अत्यन्त उत्कृष्ट नभए पनि कमजोर पनि होइन। चुनौतीपूर्ण आर्थिक तथा राजनीतिक अवस्थाबीच रेटिङलाई स्थिर राख्न सक्नु नै महत्वपूर्ण उपलब्धि हो।

नेपाल धितोपत्र बोर्डका कार्यकारी निर्देशक डा. नवराज अधिकारीका अनुसार, सोभरेन रेटिङ मुलुकमा विदेशी लगानी आकर्षणको प्रमुख आधार हो। पहिले नेपालमा रेटिङ नै नहुँदा लगानीकर्तामा आत्मविश्वास कम थियो। अहिले रेटिङ स्थिर रहँदा पूँजी बजारमा विश्वास बढ्ने तथा दीर्घकालीन लगानी वातावरण मजबुत हुने अपेक्षा छ।

फिचका अनुसार नेपालको कम सार्वजनिक ऋण, बलियो बाह्य तरलता, र जलविद्युत् सम्भावनाहरू नेपालका सकारात्मक पक्ष हुन्। तर, राजनीतिक अनिश्चितता, कमजोर संरचनात्मक व्यवस्था र पूरक सुधारको अभावले नेपालको क्रेडिट प्रोफाइलमा दबाब कायम छ।

नेपाल स्टक एक्सचेञ्ज (NEPSE) का प्रवक्ता मुराहरी पराजुलीका अनुसार, अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा क्रेडिट रेटिङ हुनु आफैमा उच्च उपलब्धि हो, जसले अन्तर्राष्ट्रिय लगानी आकर्षित गर्न माध्यम बन्छ। जब लगानी प्रवाह बढ्छ, त्यसले अर्थतन्त्र र पूँजी बजार दुवैमा सकारात्मक प्रभाव पार्ने उनको भनाइ छ।

तर केही विज्ञहरूले फरक मत राखेका छन्। उनका अनुसार नेपालमा विदेशी संस्थागत लगानीकर्तालाई (FII) शेयर बजारमा प्रत्यक्ष लगानीको अनुमति नभएकाले क्रेडिट रेटिङले शेयर बजारलाई तत्काल प्रभाव पार्न सक्दैन। यदि विदेशी लगानीकर्ताले प्रत्यक्ष लगानी गर्ने वातावरण भएको भए, रेटिङ सार्वजनिक भएपछि बजारले तुरुन्तै प्रतिक्रिया देखाउने थियो।

त्यस्तै, नेपालमा सरकारी ऋणपत्र (government bonds) को दोस्रो बजार कमजोर रहेकोले पनि क्रेडिट रेटिङले ऋणपत्रको मूल्य वा मागमा तत्काल प्रभाव पार्दैन। विकसित बजारमा जस्तै नेपालमा सरकारी ऋणपत्रको सक्रिय कारोबार नभएकाले रेटिङको प्रभाव सीमित रहने तर्क विज्ञहरूले दिएका छन्।

समग्रमा, सोभरेन रेटिङलाई नेपालको अन्तर्राष्ट्रिय विश्वसनीयता बढाउने सकारात्मक संकेतका रूपमा लिइए पनि यसको तत्काल प्रभाव शेयर बजारमा सीमित रहने विश्लेषकहरूको भनाइ छ।